Parafia raciąska jest jedną z najstarszych parafii mazowieckich. Jej początki sięgają czasów tworzenia się Państwa Polskiego. Według niektórych źródeł w Raciążu w roku 997 zatrzymał się biskup Wojciech w czasie swojej wędrówki do Prus. Powstanie parafii wiąże się z założeniem w drugiej połowie XI wieku w Płocku biskupstwa misyjnego. Objęło ono swoją działalnością również gród w Raciążu, Pierwszym budynkiem parafialnym była drewniana – zbudowana na planie prostokąta – kaplica. Parafia mogła obejmować w tym czasie wyłącznie gród raciąski.
W Archiwum Głównym Akt Dawnych znajduje się dokument stwierdzający, że parafię raciąską erygował biskup płocki Dobiesław Sówka z Gulczewa w 1373 roku. Wydzieloną ją z parafii drobińskiej. Wcześniej Raciąż był wyłącznie parafią grodową. Jedna z pierwszych wzmianek o parafii pochodzi z 1385 roku. Kolejnym zachowanym jest dokument z 1450 roku. Wymienia on kandydata na wakującą po rezygnacji Jakuba posadę w parafii Raciąż. Był nim Andrzej ze Zbyszyna, kapelan domu książęcego.
Wbudowany w 1729 kościół był drewniany i jednonawowy. Miał długość 45 łokci i 20 łokci szerokości, czyli według dzisiejszego systemu miar (22,5 m x 10 m. Obity był po bokach tarcicą. Miał dwuspadowy dach krytym gontem i z małą wieżyczką. W kościele było 8 ołtarzy: wielki z obrazem Św. Wojciecha i figurą Matki Boskiej Wniebowziętej otoczonej aniołami oraz siedem ołtarzy bocznych poświęconych Św. Franciszkowi Ksaweremu, Św. Rochowi, NMP Różańcowej, Św. Antoniemu, Trzem Królom, Św. Annie, Matce Bożej Bolesnej. W górnych kondygnacjach nastaw tych ołtarzy były figury i obrazy Św.Anny, Najświętszej Maryi Panny, Św. Agnieszki, Św. Barbary, Św. Jakuba Mniejszego Apostoła, Św. Mikołaja, Św. Kazimierza. Kościół ten przetrwał aż do budowy obecnie stojącej – murowanej – świątyni. Drugim istniejącym do roku 1645 był kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Został on ufundowany w roku 1521 przez biskupa Erazma Ciołka. Wokół niego znajdował się cmentarz. Kościół stał na ulicy Kinickiej (dzisiejszej Kilińskiego), w miejscu gdzie obecnie jest remiza strażacka. Była to budowla konsekrowana przez biskupa płockiego Jakuba Buczackiego w 1540 roku. Świątynia spłonęła w roku 1645. Do jej odbudowy, a właściwie budowy nowego kościoła w tym miejscu przystąpiono w drugiej połowie XVII wieku. Zbudowany obiekt był znacznie uboższy od poprzedniego, konsekrował go w roku 1672 biskup Bonawentura Madaliński. W podziemiach kościoła znajdowały się groby bogatszej szlachty oraz mieszczan raciąskich. Jednak i ten kościół spłonął w roku 1773. Już nigdy nie został odbudowany. Rok 1773 był ostatnim rokiem współistnienia w Raciążu dwóch kościołów.
W dokumentach potwierdzone jest również istnienie w Raciążu trzeciej świątyni – kaplicy Św. Rocha. Nic bliższego jednak o niej nie wiadomo. Nawet nie jest znana jej lokalizacja. Po niecałych stu latach istnienia kościoła Św. Wojciecha zaczęły pojawiać się problemy, przeprowadzano kolejne remonty. I tak np. w 1803 roku doszło do nieszczelności dachu. Zalana i zniszczona została podłoga. Około 40 lat później w protokóle z wizyty dziekańskiej , że „Kościół ten znacznie tak w ścianach, jak i w dachu, podłodze i suficie zrujnowany. , spiesznej bardzo reperacji potrzebujący”. W latach w latach siedemdziesiątych XIX stulecia podjęto więc decyzję rozpoczęcia budowy w Raciążu nowego murowanego kościoła. Tym bardziej, że istniejący kościół nie był w stanie pomieścić coraz większej liczby parafian. Kamień węgielny wmurowano w święto Serca Pana Jezusa w 1875 r. W tym czasie proboszczem był ks. Roch Filochowski, Pierwszym zamkniętym elementem nowego kościoła była zakrystii dobudowana do drewnianego kościoła w południowo-zachodniej jego części. Została ona przekazana do użytku w 1876 r. Kiedy w roku 1877 roku rozpoczynano budowę prezbiterium, proboszczem był już ks. Gracjan Marcin Rzewuski, były profesor i rektor Seminarium Duchownego w Płocku, Prezbiterium budowano jako przylegające do zachodniej ściany drewnianego kościoła. Do tej pory w murach dzisiaj istniejącego kościoła powinien gdzieś spoczywać spisany na pergaminie protokół, który został zamurowany w ścianie za dzisiejszym wielkim ołtarzem. przez budowniczych. Budowę nowego kościoła wsparła cała parafia, podejmując w 1878 roku uchwałę zobowiązującą wszystkich wiernych do uczestnictwa w budowie nowej świątyni. Kolejno dobudowano – symetrycznie do zakrystii względem prezbiterium mury przyszłej kaplicy różańcowej. Budowę prezbiterium i kaplicy różańcowej zakończono uroczystym poświęceniem w 1879 roku. Podjęte w 1880 roku prace prowadzono dokładnie na miejscu dotychczasowego kościoła. Przez trzy lata – do 1882 roku na zewnątrz drewnianych ścian wznoszono grube i wysokie mury spajając je z zakrystią, prezbiterium i kaplicą różańcową. W tym samym czasie wybudowano również murowany fronton świątyni wraz z figurą Matki Bożej Łaskawej. Roboty prowadzone w latach 1883-1885 wykonywane były wewnątrz świątyni, wznoszono filary oddzielające nawę główną od naw bocznych, arkady, ściany na arkadach. Zbudowano także dwie wieże i dach wraz z wieżyczką dla sygnaturki. Na koniec ułożenie podłogę – był już 1886 rok. W sumie budowa trwała 11 lat. Uroczystości związane z poświęceniem nowego kościoła trwały od 17 do 20 sierpnia 1886 r. Przybył administrator diecezji biskup Henryk Piotr Dołęga Kossowski. Wraz z nim przybyło do miasta 30 kapłanów i alumnów z płockiego seminarium. Dnia 17 sierpnia pod wieczór przy blasku świec dokonał on konsekracji czterech dzwonów kościelnych umieszczonych wkrótce w 2 nowych wieżach. Znajdujący się w wieży północnej – największy ze wszystkich dzwonów otrzymał imię Leona na pamiątkę wielkiego papieża Leona XIII ówcześnie rządzącego Kościołem, znajdujący się zaś z nim w tej wieży drugi dzwon – najmniejszy spośród czterech – otrzymał imię Gracjana na pamiątkę proboszcza parafii; kolejne dwa dzwony średnie, umieszczone w wieży południowej ochrzczono imionami ówczesnego arcybiskupa metropolity Warszawskiego Wincentego Popiela i biskupa-konsekratora Henryka Kossowskiego. Następnego dnia, 18 sierpnia, biskup Kossowski egzaminował dzieci ze znajomości katechizmu. Przybyło około 400 dzieci. Jeszcze tego samego dnia, w urządzonej na cmentarzu przykościelnym kaplicy, przed wystawionymi relikwiami świętych odprawione zostały nieszpory i jutrznia. Sama uroczystość konsekracji nowej świątyni i wielkiego ołtarza – tego jeszcze ze starego kościoła – odbyła się 19 sierpnia, tzn. w czwartek w oktawie Wniebowzięcia Matki Bożej. Nowy kościół otrzymał wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i patrona – św. Wojciecha Biskupa i Męczennika. Tuż po poświęceniu kościoła przystąpiono do malowania wnętrza świątyni. Prowadzono je do jesieni 1887 roku. Wymalowano 19 obrazów na tynku, w tym 14 stacji Drogi Krzyżowej. Jeszcze w 1887 roku wykonano polichromię i wstawiono nowy, neogotycki ołtarz do kaplicy różańcowej oraz zamontowano nową ambonę. W następnych latach umieszczono w kościele dwa rzędy dębowych ławek. Nowy ołtarz główny dostarczony został do Raciąża i ustawiony w kościele w październiku 1892 roku. W 1893 roku w prezbiterium zamontowano duży konfesjonał, a do kruchty wielki, drewniany krzyż. Następnie zbudowano ołtarz św. Antoniego, kaplicę przedpogrzebową na cmentarzu przykościelnym, a także zmodernizowano organy. Prace te wykonywano za probostwa ks. Ludomira-Dunin Wolskiego – od 1897 roku proboszcza parafii w Raciążu. Nowy kościół przetrwał bez uszczerbku zawieruchę wojenną w okresie I wojny światowej. Cięższe czasy przyszły w okresie II wojny światowej, kiedy to niemieccy okupanci urządzili w kościele magazyn. Msze odbywały się jedynie w niedzielę w godzinach od 9 do 11 rano. Zabronione były kazania i śpiewy kościelne. Nie wolno było używać dzwonów. Nie doszło jednak do dużych zniszczeń w kościele.
Dla raciąskiej świątyni wiele uczynił proboszcz ksiądz Jan Gach. W drugiej połowie dwudziestego wieku doprowadził on do wymiany blachy na dachu kościoła, wybudował dom parafialny . Zakupił nowe organy. Również ostatnie lata dla świątyni , od 1997r. – kiedy proboszczem został ks. kan. Stanisław Czyż były pomyślne – gruntownie została odnowiona polichromia w kościele, łącznie z freskami, zmieniono posadzkę i umeblowano prezbiterium, przebudowano zakrystię. A w 2004r. sprowadzono do naszego kościoła z Gniezna relikwie św. Wojciecha – patrona naszej wspólnoty parafialnej i naszego miasta. Być może w tej chwili wygląda ona najlepiej z całego okresu istnienia.
Msze Święte:
Niedziela: 8:00 10:00 11:30 16:00 18:00
Dni Powszednie: 7:00 i 18:00
