W czwartek (9.12) w Zakładzie Karnym w Siedlcach dobiegł końca program „ Nie zażywam- życie wygrywam” z zakresu profilaktyki uzależnień dla osób objętych leczeniem substytucyjnym- metadonem. Była to już 4 edycja tego programu w tym roku.
Koncepcja terapii metadonem wywodzi się z Nowego Jorku. Początkowo pojawiła się w pracach trzech psychiatrów dr. Dole’a, dr. Nyswander oraz dr. Kreek. Próbowali oni znaleźć środek, którym mogliby zamieniać heroinę. Metadon cechuje się dobrym wchłanianiem się z przewodu pokarmowego. Dwóch Niemców, Bockmul i Ehrhart, po raz pierwszy w 1941r. opisali metadon.
W dniu 2 grudnia 2009 r. powstała rekomendacja dla więziennictwa dotycząca leczenia substytucyjnego osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych, która rozpoczęła proces ustawicznego kształcenia personelu zajmującego się na co dzień tą problematyką. Rok 2009 dał także początek gruntownej i wieloaspektowej reformie więziennej służby zdrowia opartej o projekt opracowany przez Naczelnego Lekarza Więziennictwa Dyrektora Biura Służby Zdrowia CZSW prof. płk Leszka Markuszewskiego. W wyniku realizacji tej reformy również w zakresie stanowiącym jej istotny element – stale zacieśniającej się współpracy Biura Służby Zdrowia z Krajowym Biurem Przeciwdziałania Narkomanii – program leczenia substytucyjnego zgodnie z decyzją gen. Jacka Kitlińskiego – Dyrektora Generalnego Służby Więziennej dnia 1 lipca 2015 r. wdrożono do wszystkich zakładów karnych i aresztów śledczych w Polsce czyniąc tym samym polskie więziennictwo jednym z liderów tej działalności w Europie
Leczenie substytucyjne powinno być postrzegane jako jeden z elementów całości oferty terapii osób stosujących środki odurzające, która otwiera drzwi do włączenia tych pacjentów do dalszych opcji terapeutycznych.
Osadzeni – na równi z innymi obywatelami – mają prawo do korzystania z najwyższych możliwych standardów opieki zdrowotnej, co gwarantuje im na mocy prawa międzynarodowego art. 25 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ONZ i art. 12 Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych. Wspólnota międzynarodowa stoi na stanowisku, że pomimo odbywania kary pozbawienia wolności, osadzeni zachowują wszelkie prawa, w tym prawo do korzystania z najwyższego możliwego poziomu opieki zdrowotnej, albowiem ustanowioną przez sąd karą za popełnione przestępstwo jest utrata wolności, a nie odebranie skazanemu szeroko pojętych praw człowieka.
Po wyjściu na wolność osadzeni uzależnieni od opiatów są narażeni na powrót do nałogu, na przedawkowanie, a w konsekwencji na śmierć. W celu zmniejszenia stopnia spożycia środków odurzających na terenach jednostek penitencjarnych i wynikających z tego procederu szkód, systemy więziennictwa powinny nakłaniać użytkowników narkotyków do przyjęcia abstynencji. Reasumując, w warunkach penitencjarnych staje się niezbędne zapewnienie osadzonym dostępu do leczenia uzależnienia od środków odurzających oraz do programów redukcji szkód.
Zakład Karny w Siedlcach jest jednostką przeznaczona dla skazanych recydywistów penitencjarnych objętych programem substytucji metadonowej.
Służba Więzienna podejmuje szereg oddziaływań penitencjarnych również w zakresie profilaktyki uzależnień. W dniach 08.12.2021r w Zakładzie Karnym w Siedlcach skazani brali udział w programie z zakresu profilaktyki uzależnień dla osób objętych leczeniem substytucyjnym. Autorkami programu były st.szer. Grabowska Monika- młodsza wychowawczyni działu penitencjarnego, st. szer. Baniak Magda- młodsza wychowawczyni działu penitencjarnego oraz szer. Joanna Skaruz- młodszy psycholog działu penitencjarnego. Była to już 4 edycja tego programu w tym roku.
Na podstawie dostępnej literatury wyodrębniły one kilka obszarów pracy ze skazanymi. Założyły, iż zwiększenie samoświadomości i poszerzenie umiejętności m.in. w zakresie komunikacji, radzenia sobie ze stresem, umiejętności poszukiwania i budowania sieci wsparcia, zaradności i umiejętności poszukiwania konstruktywnych sposobów rozwiązywania sytuacji trudnych w chwili nawrotu do uzależnienia, budowania świadomości własnych zasobów i poczucia wartości, może przynieść korzystną zmianę w funkcjonowaniu osadzonych. Wskazały również, gdzie w warunkach wolnościowych mogą szukać pomocy. Dodając do tego współpracę ze służbą zdrowia, działem ochrony SW, można spodziewać się pozytywnego efektu.
Osadzeni z wielkim zaangażowaniem uczestniczyli w zajęciach. Chętnie dzielili się swoimi doświadczeniami. Pozytywna atmosfera panująca w grupie warsztatowej, spowodowała, iż nie wstydzili się mówić o sytuacjach dla nich ciężkich, czy nawet wstydliwych. W miarę trwania programu nabierali większej śmiałości i otwartości. Przy użyciu ankiety ewaluacyjnej przeprowadzonej na ostatnich zajęciach, udzielili pozytywnej informacji zwrotnej odnoście zasadności przeprowadzania tego typu zajęć w warunkach zakładu karnego.
Mimo stanu epidemii wywołanej przez wirus COVID-19 działalność resocjalizacyjna Służby Więziennej jest nadal kontynuowana, a jej realizacja uwzględnia aktualne wymogi sanitarne i epidemiologiczne.
Opracowanie: st.szer. Grabowska Monika
Zdjęcia: st. szer. Grabowska Monika, st. szer. Baniak Magda, szer. Skaruz Joanna
