Coraz częściej w warunkach izolacji więziennej przebywają cudzoziemcy. Problemy warunkowane przez język, zwyczaje czy oddalenie od rodziny stanowią nierzadko wyzwanie dla funkcjonariuszy Służby Więziennej, a szczególnie dla kadry penitencjarnej, która na co dzień podejmuje działania resocjalizacyjne wobec takich osadzonych.
Język to nie problem
W szeregach Służby Więziennej z łatwością można znaleźć funkcjonariuszy, którzy znają najczęściej spotykane w naszym kręgu kulturowym języki obce w stopniu umożliwiającym codzienną komunikację. W bardziej skomplikowanych przypadkach, gdy osadzony porozumiewa się w mało znanym języku, z pomocą przychodzą współczesne narzędzia informatyczne – translatory. Funkcjonariusze Służby Więziennej wychodząc naprzeciw potencjalnym trudnościom w funkcjonowaniu obcokrajowców w więzieniu umożliwiają im zapoznanie się z podstawowymi aktami prawnymi dotyczącymi pobytu w warunkach izolacji, przetłumaczonymi na najczęściej spotykane języki na terenie naszego kraju. Jest to szczególnie ważny obszar pracy dla każdego funkcjonariusza, gdyż wspomniane uregulowania wskazują na obowiązki i uprawnienia osób przebywających w więzieniu.
Różnice językowe mogą utrudniać adaptację cudzoziemców do warunków izolacji. Wynika to chociażby z ograniczonej możliwości lub całkowitego braku rozmowy ze współosadzonymi, podzielenia się swoimi problemami i troskami. Zdarza się, że wspomniani osadzeni wykazują skłonność do wycofywania się z grupowych zajęć, które stanowią jeden z elementów procesu przywracania ich społeczeństwu. Zazwyczaj preferują indywidualny kontakt z funkcjonariuszami Służby Więziennej, w szczególności wychowawcą i psychologiem.
Aktywnością, która z pewnością pozwala przełamywać bariery w komunikacji z drugim człowiekiem jest uczestnictwo w różnorodnych formach zajęć kulturalno-oświatowych, które skupiają osadzonych w ramach kół zainteresowań i są okazją do odstresowania się. Dlatego osadzeni cudzoziemcy chętnie biorą w nich udział. Gra w tenisa stołowego to świetna okazja by próbować uczyć się podstaw języka polskiego, podejmować próby rozmów z innymi współosadzonymi. W ramach spędzania czasu wolnego cudzoziemcy m.in. mają możliwość korzystania z zasobów biblioteki zakładu karnego, która oferuje literaturę obcojęzyczną, a także podręczniki do nauki języków. Zdarza się również, że cudzoziemcy chętnie dzielą się swoją wiedzą na temat kultury swojego kraju, co wykorzystywane jest przez kadrę penitencjarną jako element edukacji międzykulturowej, adresowanej do innych osadzonych. Niektórzy poprzez rysunek starają się przybliżyć nam, Polakom zwyczaje panujące w ich kraju, a tym samym kreatywnie spędzić czas spędzony w izolacji penitencjarnej.
Funkcjonariusze Służby Więziennej, aby dążyć do osiągnięcia jednego z głównych celów wykonywania kary pozbawienia wolności (zgodnie z art. 67 Kodeksu Karnego Wykonawczego), czyli wzbudzenia w skazanym woli współdziałania, kształtowania jego społecznie pożądanych postaw, a w szczególności poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego i tym samym powstrzymania się od powrotu do przestępstwa możliwie szeroko organizują proces uczenia się uwzględniając nauczanie, zdobywanie odpowiednich kwalifikacji zawodowych, czy udział we wspomnianych zajęciach kulturalno-oświatowych i sportowych. Ukierunkowanie się kadry prowadzącej oddziaływania penitencjarne na cudzoziemców, z uwzględnieniem nauki języka polskiego podczas rozmowy z takim osadzonym jest bardzo pożądanym zjawiskiem. Takie działania zwiększają szanse na efektywne funkcjonowanie cudzoziemców w polskim społeczeństwie bez wchodzenia w konflikt z prawem. Z kolei pozostałym współwięźniom pozwala to na poznanie innych kultur, zwiększenie tolerancji i poszanowania odmienności.
Prowadzone zajęcia kulturalno-oświatowe przez kadrę siedleckiej jednostki penitencjarnej z osobami pozbawionymi wolności mają w szczególności na celu uwydatnienie roli kultury w życiu człowieka, pomoc w wyborze wartości, a także kreowanie otwartych, prospołecznych postaw przy jednoczesnym kształtowaniu poczucia odpowiedzialności za podejmowane decyzje i ich konsekwencje.
Opracowanie: szer.Monika Grabowska, ppor. Przemysław Turyk
Zdjęcia: szer. Monika Grabowska
