Sierpeckie opactwo mniszek benedyktynek to miejsce o prawie czterechsetletniej historii nieodłącznie związanej z dziejami miasta. Sprowadzone w 1624 roku z Chełmna, z inicjatywy Zofii Potulickiej – właścicielki części Sierpca, mniszki reguły świętego Benedykta, stworzyły centrum stałej modlitwy i kontemplacji przy istniejącym od końca XV wieku ośrodku kultu maryjnego w sierpeckim kościele Panny Marii.
Po osadzeniu przy nim sióstr benedyktynek, kult Madonny Sierpeckiej nabrał nowych wymiarów i czasy „benedyktyńskie” w kościele na wzgórzu Loret w Sierpcu uznaje się za okres największego rozkwitu tego miejsca pielgrzymkowego. Mniszki benedyktynki w ciągu prawie 270 lat z wielką gorliwością pielęgnowały kult Matki Bożej, roztaczały opiekę nad pątnikami przybywającymi do Sierpca, a także zapisały wyjątkowo piękne karty historii na polu oświaty sierpeckiej – prowadziły bowiem znaną w okolicy szkołę żeńską.
Ukaz kasacyjny cara Aleksandra II z dnia 8 listopada 1864 roku, zdezorganizował życie klasztorne w opactwie sierpeckim – przeznaczając do likwidacji prowadzoną przez siostry szkołę, zamykając nowicjat. Opactwo zlikwidowano formalnie w połowie 1892 roku, a siedem pozostałych sierpeckich mniszek za zgodą płockiej władzy diecezjalnej przeniesiono do klasztoru benedyktynek w Łomży. W opuszczonym przez siostry klasztorze urządzono koszary dla wojska, a w czasie I wojny światowej po wejściu Niemców klasztor zamieniono na więzienie, które funkcjonowało nieprzerwanie do roku 1945.
W dniu 3 maja 1947 roku siostry benedyktynki, które po wkroczeniu władzy radzieckiej na Białoruś, musiały opuścić swój dom w Nieświeżu, przybyły do Polski i zamieszkały w Sierpcu. Siostry objęły na nowo Opactwo, które pod koniec XIX wieku zostało odebrane wspólnocie benedyktyńskiej ukazem kasacyjnym władz carskich.
Historia klasztorów – nieświeskiego i sierpeckiego – splata się ze sobą, ukazując niezbadane drogi Opatrzności Bożej. Kolebką obu domów zakonnych było Chełmno, gdzie na przełomie XVI i XVII wieku dokonała się potężna reforma żeńskiej gałęzi życia benedyktyńskiego. Reforma przeprowadzona przez Służebnicę Bożą m. Magdalenę Mortęską ((ur. ok. 1554 zm. 15 lutego 1631), stała się zaczynem powstania wielu nowych klasztorów w całej Polsce, m.in. także w Nieświeżu (1591) i Sierpca (1624). Kilka wieków kwitło w tych Opactwach życie monastyczne, aż do kasaty klasztorów przez władze carskie: Nieśwież zamknięto w 1877 roku, a Sierpc w roku 1891. Po odzyskaniu niepodległości Polski, w roku 1920 do Nieświeża przyszła wspólnota sióstr benedyktynek z Opactwa w Staniątkach i w jego mury znów powróciło życie benedyktyńskie. Niestety na skutek wydarzeń II wojny światowej siostry ponownie musiały opuścić dom w Nieświeżu i trafiły do Sierpca, gdzie oddano im zamieniony wcześniej na więzienie, a obecnie zrujnowany klasztor. Siostry zamieszkały na terenie Opactwa i podjęły się zadania jego odbudowy.
Kult maryjny w Sierpcu notuje się już od XV wieku i związany jest on z legendarnym objawieniem się Matki Bożej klerykowi Andrzejowi w czasie zarazy pustoszącej Mazowsze w 1483 roku. Pierwotnie ośrodkiem kultu była studnia na łące w pobliżu obecnego kościoła (zachowana do dziś, z nową kapliczką z pocz. XX wieku). Od końca XVI wieku notowana jest w kościele obecność figury Matki Bożej z Dzieciątkiem (zobacz więcej >>), od początku przybieranej w sukienki i korony. Po osadzeniu przy kościele benedyktynek sprowadzonych z Chełmna na początku XVII wieku i stworzeniu stałego ośrodka kontemplacji, Sierpc zasłynął jako ponadregionalny ośrodek pielgrzymkowy.
Kult wyraźnie osłabł w wieku XVIII, a w XIX prawie wygasł. Po kasacie opactwa benedyktynek w 1892 r., kościół znalazł się pod opieką kleru diecezjalnego. Wówczas rozpoczęto usilne próby wskrzeszenia kultu (liczne inwestycje materialne, uroczystości religijne). Kult o zasięgu lokalnym trwa do dziś. Benedyktynki wróciły do klasztoru w 1947 r. W 1981 r. powołano przy kościele parafię p.w. św. Benedykta. Koronacja figury na prawie papieskim w 1983 r. potwierdziła 500-letnią tradycję kultu maryjnego w Sierpcu, lecz nie wpłynęła na gwałtowny rozwój czci w sierpeckim sanktuarium. Od 2004 r. duszpasterstwo parafialne oddano pod opiekę księżom ze Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego (Pallotyni).
Msze święte:
Niedziela:
kaplica sióstr benedyktynek – 7:30
sanktuarium – 8:00, 10:00, 12:00 16:00
Dni powszednie:
kaplica sióstr benedyktynek – 7:00
sanktuarium – 17:00 i 18:00
